پلاستیک با ما چه میکند؟
به هر طرف که نگاهی بیندازیم، کیسه‌ها و محصولات پلاستیکی را می‌بینیم. کیسه‌های پلاستیکی، اسباب‌بازی‌های پلاستیکی، محصولاتی که بسته‌بندی پلاستیکی دارند و … . شاید سبک زندگی پرسرعت و ماشینی ما سبب شده است تا از این محصولات با شدت بیشتری و البته بدون اینکه خودمان متوجه باشیم، استفاده کنیم.
پلاستیک و بسته‌بندی‌های پلاستیکی همه‌جا وجود دارند: در غذایی که می‌خوریم، خریدهایی که از مغازه‌ها انجام می‌دهیم، اسباب‌بازی‌هایی که برای بچه‌هایمان تهیه می‌کنیم، قهوه و نوشیدنی‌هایی که در مسیر رسیدن به محل کار از کافه می‌گیریم و … . البته نمی‌توانیم از خیر غذا خوردن بگذریم، از سوپر مارکت خرید نکنیم و یا اسباب‌بازی در اختیار کودکان قرار ندهیم. پس چه باید کرد؟
شاید بد نباشد ابتدا نگاهی به پلاستیک بیندازیم و ضرری را که به محیط زیست می‌زند، بررسی کنیم. در قدم بعد می‌توانیم به سراغ راهکارهایی برویم که دوستدار محیط زیست باشد و ما را از شر پلاستیک‌ها نجات دهد!
چرا از پلاستیک استفاده می‌کنیم؟
استفاده کردن از پلاستیک‌ها دلایل زیادی دارد. اما شاید مهم‌ترین دلیل استفاده از این وسایل در دسترس بودن آن باشد. هر چیزی که در گذشته وجود داشت، مانند ظرف‌های شیشه‌ای، محصولات چوبی، بسته‌بندی‌های کاغذی و … امروز با پلاستیک جایگزین شده‌اند. تولید کنندگان به دلایل مختلف به ویژه قیمت نسبتا مناسب به سراغ آن می‌روند. از سوی دیگر، بسته‌بندی محصولات با پلاستیک ظاهر جذاب‌تری به آن می‌دهد. هرچند نمی‌توان منکر این شد که بسیاری از همین بسته‌بندی‌ها می‌توانند به شکل تهدیدی جدی برای سلامتی در نظر گرفته شوند.
مشکل اصلی اینجاست که محصولات پلاستیکی معمولا طول عمر بالایی ندارند. ممکن است به سادگی بشکنند، تغییر رنگ دهند، بوی بدی به خود بگیرند و … بسته‌بندی پلاستیکی محصولات بعد از مدتی دیگر قابل استفاده نیستند و مشکلاتی مانند تجزیه نشدن پلاستیک و آلودگی‌هایی که به همراه دارد نیز سرجای خود باقی است.
آلودگی محیط زیست با پلاستیک
وقتی یک قطعه پلاستیکی را در طبیعت رها می‌کنیم، در واقع تمام اکوسیستم را تحت تاثیر قرار می‌دهیم. یک بطری پلاستیکی که در طبیعت رها شده است، قابلیت استفاده دوباره را از دست می‌دهد. ظاهر شهر را زشت میکند. اگر به خاک یا آب وارد شود، آن را آلوده میکند و برای حیوانات نیز دردسرآفرین است.
بسیاری از حیوانات با گرفتار شدن در بطری‌های پلاستیکی، درهای پلاستیکی، کیسه‌ها و … در جنگل و دریاها جان خود را از دست داده‌اند. بلعیدن پلاستیک‌ها می‌تواند سیستم گوارشی حیوانات را با خطر جدی روبه‌رو کند و مرگشان را در پی داشته باشد.
محصولات پلاستیکی بسیاری در واکنش با گرم شدن، خطرآفرین هستند. مواد شیمیایی موجود در پلاستیک با گرما واکنش نشان می‌دهد و مشکلات زیادی از جمله تغییرات هورمونی، افزایش بیماری‌های جنینی، ناباروری و برخی سرطان‌ها را به وجود می‌آورد.
دلایل بسیاری برای استفاده نکردن از این محصولات وجود دارد. حال که می‌دانیم این محصولات تا چه اندازه می‌توانند برای زندگی ما به عنوان تهدید تلقی شوند، می‌توانیم به راهکارهایی فکر کنیم تا مصرف پلاستیک را کمتر کنیم و به صفر برسانیم.
جایگزین کردن، اولین قدم
هرچند بازارها به طور ناگهانی از محصولات پلاستیکی انباشته شدند، اما به همان سرعت نیز محصولات جایگزینی تولید شدند که می‌توانند به ما در انتخاب کمک کنند. در واقع ما باید جایگزین‌هایی مطمئن برای پلاستیک‌ها در نظر بگیریم؛ وسایلی که هم دوستدار طبیعت باشند و هم بتوانند نیازهای ما را برآورده کنند.
شیشه به‌جای پلاستیک
یکی از جایگزین‌هایی که برای ظروف و بسته‌بندی‌های پلاستیکی وجود دارد، شیشه است. ظرف‌های شیشه‌ای می‌توانند در خانه‌های ما، جایگزین این محصولات شوند. برای قرار دادن خوراکی‌ها در فریزر و یخچال و داشتن یک یخچال بدون زباله می‌توان از ظروف شیشه‌ای استفاده کرد. بسیاری از ظروف شیشه‌ای طراحی خاصی دارند که آن را در فریزر نیز قابل استفاده میکند. همچنین برای قرار دادن خوراکی‌ها، چای، قهوه، ادویه‌ها، حبوبات و … نیز می‌توان از ظروف شیشه‌ای مناسب استفاده کرد.
کیسه پارچه ای
تقریبا هربار که به خرید می‌رویم و با هر خریدی که انجام می‌دهیم یک کیسه پلاستیکی مصرف می‌کنیم. کیسه‌های پلاستیکی در ابعاد مختلف تولید شده‌اند و درجات متفاوتی از کیفیت دارند. اما بیشتر این کیسه‌های پلاستیکی قابلیت استفاده چندباره را ندارند. استفاده کردن از کیسه‌های پارچه‌ای می‌تواند به ما در کاهش دادن کیسه‌های پلاستیکی کمک کند
کیسه‌های پارچه‌ای جز محصولات دوستدار طبیعت به شمار می‌آیند. ظاهر زیبایی دارند. کیفیتشان از کیسه‌های نایلونی به مراتب بالاتر است و برای استفاده‌های چندباره نیز مناسب است. کیسه‌های پارچه‌ای قابل شستشو هستند و همراه داشتن یکی از آن‌ها می‌تواند میزان قابل توجهی از تولید زباله‌ی ما را کم کند.
استفاده از وسایلی که در خانه داریم
یکی از قوانین مهم برای کاهش تولید زباله استفاده دوباره و چندباره از وسایلی است که در خانه داریم. همه ما ممکن است شیشه‌ها، تکه پارچه‌ها، وسایل چوبی و چیزهای دیگری داشته باشیم که ظاهرا کاربرد قبلی خود را از دست داده‌اند؛ اما آیا نمی‌توانیم با اندکی خلاقیت، کاربرد جدیدی برایشان پیدا کنیم؟
خرید وسایل باکیفیت
یک اصل مهم دیگر برای داشتن یک زندگی دوستدار محیط زیست و بدون زباله، خرید محصولات باکیفیت است. هرچیزی می‌تواند به سرعت از شکل و قیافه بیفتد، کارآیی‌اش را از دست بدهد و به سطل زباله منتقل شود. اما اگر پیش از خرید در انتخاب محصولات دقت کنیم و چیزهایی را بخریم که کیفیت بالاتری دارند، هم تولید زباله را کاهش داده‌ایم و هم به خودمان کمک کردیم تا از خرج‌های اضافی و عموما بی مورد در امان بمانیم.
حذف کردن حذف شدنی‌ها
وسایل پلاستیکی بسیاری وجود دارد در ظاهر بسیار مهم‌اند و حتی ممکن است فکر کنیم زندگی بدون آن‌ها امکان‌پذیر نیست! اما همان‌ها هم به راحتی قابلیت حذف شدن را دارند. در زیر چند نمونه از این موارد را مرور می‌کنیم
- با همراه داشتن قاشق و چنگال شخصی، در رستوران‌های فست‌فود یا محل کار می‌توانیم از قاشق چنگال یکبار مصرف استفاده نکنیم.
- هنگام سفارش غذا از رستوران‌ها می‌توانیم از آن‌ها بخواهیم که قاشق، چنگال، کارد، نی و لیوان پلاستیکی را در سفارش ما منظور نکنند.
- با همراه داشتن لیوان شخصی می‌توانیم نوشیدنی‌ها را بدون نی بنوشیم. اگر همچنان بر استفاده از نی اصرار داریم، می‌توانیم از نی‌های فلزی قابل شسشتو استفاده کنیم.
- همراه داشتن یک لیوان یا فلاسک می‌تواند حجم لیوان‌های یکبار مصرف کافه‌ها و رستوران‌ها را به طرز قابل توجهی کاهش دهد.
- برای خرید اسباب‌بازی، محصولات چوبی را با محصولات پلاستیکی جایگزین کنیم. محصولات چوبی کیفیت بالاتری دارند، دوستدار طبیعت‌اند و برای کودکان هم جذابند.
- در نهایت اگر مجبور به استفاده از وسایل پلاستیکی شدیم، می‌توانیم بعد از مصرف آن را شستشو داده و به صورت تمیز به پایگاه‌های بازیافت تحویل دهیم.